Zarządzanie ryzykiem

System zarządzania ryzykiem ma na celu zapewnienie rentowności działalności biznesowej, przy zapewnieniu kontroli poziomu ryzyka i jego utrzymaniu w ramach przyjętej przez bank i Grupę Kapitałową Banku tolerancji na ryzyko i systemu limitów, w zmieniającym się otoczeniu makroekonomicznym i prawnym.

Nadrzędnym celem zarządzania ryzykiem Grupy jest zapewnienie odpowiedniego zarządzania wszystkimi rodzajami ryzyka związanymi z prowadzoną działalnością. Grupa zarządza ryzykiem przez identyfikację, pomiar i ocenę, kontrolę, prognozowanie i monitorowanie ryzyka, raportowanie oraz działania zarządcze.

System zarządzania ryzykiem obejmuje:

• strukturę organizacyjną, podział zadań i odpowiedzialności,
• system regulacji wewnętrznych,
• narzędzia, w tym bazy informacyjne.

Zarządzanie ryzykiem opiera się w szczególności na następujących zasadach:

• Grupa zarządza wszystkimi zidentyfikowanymi rodzajami ryzyka,
• proces zarządzania ryzykiem jest odpowiedni do skali działalności oraz do istotności, skali i złożoności danego ryzyka i na bieżąco dostosowywany do nowych czynników i źródeł ryzyka,
• metody zarządzania ryzykiem (w szczególności modele i ich założenia) oraz systemy pomiaru lub oceny ryzyka są dostosowane do skali i złożoności ryzyka, aktualnie prowadzonej i planowanej działalności oraz otoczenia, w którym Grupa Kapitałowa Banku działa, jak również okresowo weryfikowane i walidowane,

• niezależności organizacyjnej obszaru zarządzania ryzykiem od działalności biznesowej,
• zintegrowania zarządzania ryzykiem z systemami planistycznymi i kontrolingowymi,
• poziom ryzyka jest na bieżąco monitorowany i kontrolowany,
• proces zarządzania ryzykiem wspiera realizację strategii banku przy zachowaniu zgodności ze strategią zarządzania ryzykiem, w szczególności w zakresie poziomu tolerancji na ryzyko.

Regularnie, co najmniej w cyklu rocznym, bank przeprowadza ocenę istotności wszystkich zidentyfikowanych ryzyk. Część z nich ma istotny wpływ w odniesieniu do dochodowości i kapitału niezbędnego do ich pokrycia – na ryzyka uznane za istotne szacuje się kapitał wewnętrzny. W Grupie istotne są wszystkie ryzyka określone jako istotne w PKO Banku Polskim. W 2019 roku bank uznał za istotne ryzyko walutowe kredytów hipotecznych dla gospodarstw domowych. Poniżej wykaz wszystkich rodzajów ryzyka uznanych za istotne:

• ryzyko kredytowe – ryzyko poniesienia straty w wyniku niewywiązania się klienta z zobowiązań wobec Grupy lub jako ryzyko spadku wartości ekonomicznej wierzytelności w wyniku pogorszenia się zdolności klienta do obsługi zobowiązań,
• ryzyko walutowych kredytów hipotecznych dla gospodarstw domowych – ryzyko poniesienia straty w wyniku niewywiązania się klienta z zobowiązań z tytułu walutowego kredytu hipotecznego,
• ryzyko walutowe – ryzyko poniesienia straty z tytułu zmian kursów walutowych, generowane przez utrzymywanie otwartych pozycji,
• ryzyko stopy procentowej – ryzyko poniesienia straty na pozycjach bilansowych i pozabilansowych wrażliwych na zmiany stóp procentowych,
• ryzyko płynności, w tym ryzyko finansowania – ryzyko braku możliwości terminowego wywiązania się z zobowiązań w wyniku braku płynnych środków, które może wynikać z niewłaściwej struktury bilansu, niedopasowania przepływów pieniężnych, nieotrzymania płatności od kontrahentów, nagłego wycofania środków przez klientów lub innych wydarzeń na rynku,
• ryzyko operacyjne – ryzyko powstania straty wynikającej z niedostosowania lub zawodności wewnętrznych procesów, ludzi i systemów lub zdarzeń zewnętrznych (uwzględnia ryzyko prawne, a nie obejmuje ryzyka utraty reputacji i ryzyka biznesowego),
• ryzyko biznesowe – ryzyko nieosiągnięcia założonych celów finansowych, w tym poniesienia strat, wynikające z niekorzystnych zmian zachodzących w otoczeniu biznesowym, podjęcia niekorzystnych decyzji, nieprawidłowego wprowadzenia podjętych decyzji lub braku podjęcia odpowiednich działań,
• ryzyko zmian makroekonomicznych – ryzyko pogorszenia sytuacji finansowej Grupy w wyniku niekorzystnego wpływu zmiany warunków makroekonomicznych,
• ryzyko modeli – ryzyko poniesienia strat w wyniku podejmowania błędnych decyzji biznesowych na podstawie funkcjonujących w modeli. Ryzyko modeli zarządzane jest zarówno na poziomie danego podmiotu Grupy (właściciela modelu), jak i na poziomie banku jako podmiotu dominującego Grupy.

W 2019 roku Grupa wyemitowała obligacje krótkoterminowe (głównie 3-6 miesięczne) oraz listy zastawne. Dokonała wcześniejszej spłaty finansowania otrzymanego od Europejskiego Banku Inwestycyjnego, a także spłaty zapadających emisji własnych w ramach programu EMTN oraz spłaty raty kredytu z Banku Rozwoju Rady Europy.

We wrześniu 2019 roku PKO Leasing przeprowadził największą na krajowym rynku transakcję sekurytyzacji aktywów. Transakcja polegała na sprzedaży portfela wysokiej jakości wierzytelności leasingowych o łącznej wartości 2,5 mld zł.

W 2019 roku PKO Bank Hipoteczny przeprowadził dwie emisje złotowe listów zastawnych skierowanych do inwestorów instytucjonalnych o łącznej wartości nominalnej 500 mln PLN z okresem wykupu około 5 lat od dnia emisji. Wśród instytucji, które nabyły listy zastawne znaleźli się zarówno inwestorzy krajowi, jak i zagraniczni. Listy zastawne PKO Banku Hipotecznego są jednymi z najbezpieczniejszych instrumentów dłużnych na rynku finansowym w Polsce. Wyrazem tego jest najwyższy możliwy do osiągnięcia przez polskie papiery wartościowe rating Aa3 nadany przez agencję Moody’s. Ponadto w 2019 roku, Bank Hipoteczny przeprowadził emisję listów zastawnych, denominowanych w EUR, skierowaną do inwestorów instytucjonalnych o wartości nominalnej 600 mln EUR z okresem wykupu około 3 lat od dnia emisji oraz emisję drugiej transzy listów zastawnych serii 1. z 2016 roku o wartości nominalnej 100 mln EUR.

W ramach monitoringu modelu szacowania strat kredytowych, Grupa uaktualniła założenia dla stosowanych parametrów LGD oraz PD. W parametrze LGD dokonano korekty odzysków na długim końcu krzywej oraz skrócono szereg danych historycznych, aby lepiej odzwierciedlał bieżącą sytuację gospodarczą. Zmieniono także sposób wyznaczania parametru PD dla portfeli detalicznych oraz portfela firm i przedsiębiorstw, uwzględniając w większym stopniu wartość ekspozycji wchodzących w stan niewykonania zobowiązania.

Szczegółowy opis zasad zarządzania istotnymi rodzajami ryzyka, w tym technik ograniczania ryzyka, stosowanych zabezpieczeń oraz polityki w zakresie rachunkowości zabezpieczeń zawarty jest w Nocie 21 oraz Notach 54-67, a także w raporcie Adekwatność kapitałowa oraz inne informacje podlegające ogłaszaniu Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA według stanu na 31 grudnia 2019 roku.