Ryzyko płynności to ryzyko braku możliwości terminowego wywiązania się z zobowiązań w wyniku braku płynnych środków. Sytuacja braku płynności może wynikać z niewłaściwej struktury aktywów i zobowiązań, w tym pozabilansowych, niedopasowania przepływów pieniężnych, nieotrzymania płatności od kontrahentów, nagłego wycofania środków przez klientów lub innych wydarzeń na rynku.
Grupa Kapitałowa zarządza również ryzykiem finansowania, które uwzględnia ryzyko utraty posiadanych źródeł finansowania oraz braku możliwości odnowienia wymagalnych środków finansowania lub utraty dostępu do nowych źródeł finansowania.
Zapewnienie niezbędnej wysokości środków finansowych koniecznych do wywiązywania się z bieżących i przyszłych (również potencjalnych) zobowiązań z uwzględnieniem charakteru prowadzonej działalności oraz potrzeb mogących się pojawić w wyniku zmian otoczenia rynkowego poprzez odpowiednie kształtowanie struktury aktywów i zobowiązań, w tym pozabilansowych.
Grupa Kapitałowa wykorzystuje następujące miary ryzyka płynności:
Kontrola ryzyka płynności obejmuje ustalanie dostosowanych do skali i złożoności działalności Grupy Kapitałowej limitów i wartości progowych dotyczących ryzyka płynności, w szczególności strategicznych limitów tolerancji na ryzyko płynności.
Grupa Kapitałowa regularnie monitoruje:
Grupa Kapitałowa dokonuje również cyklicznych prognoz poziomu ryzyka płynności, które uwzględniają aktualny rozwój działalności Grupy Kapitałowej. Prognozy poziomu płynności uwzględniają przede wszystkim poziom kształtowania się wybranych miar ryzyka płynności w warunkach zrealizowania się prognoz aktywów oraz zobowiązań Grupy Kapitałowej oraz w sytuacji realizacji wybranych scenariuszy stress-testowych.
Raporty dotyczące ryzyka płynności opracowywane są w trybie dziennym, tygodniowym, miesięcznym, kwartalnym oraz raz w roku opracowywana jest pogłębiona analiza płynności długoterminowej. Raporty zawierają informacje o ekspozycji na ryzyko płynności oraz informacje na temat wykorzystania limitów na to ryzyko. Odbiorcami raportów są przede wszystkim: KZAP, KR, Zarząd, Komitet ds. Ryzyka oraz Rada Nadzorcza.
Głównymi narzędziami zarządzania ryzykiem płynności Grupy Kapitałowej są:
Podstawą polityki Grupy Kapitałowej w zakresie płynności jest utrzymywanie odpowiedniego poziomu nadwyżki płynności oraz nadzorczych i wewnętrznych miar ryzyka płynności i finansowania poprzez wzrost portfela płynnych papierów wartościowych oraz stabilnych źródeł finansowania (w szczególności stabilnej bazy depozytowej). W ramach zarządzania ryzykiem płynności Grupa Kapitałowa wykorzystuje również instrumenty rynku pieniężnego, w tym operacje otwartego rynku NBP.
Urealniona luka płynności jest zestawieniem poszczególnych kategorii bilansowych i pozabilansowych ze względu na ich urealniony termin zapadalności lub wymagalności. Poniżej prezentowane luki płynności stanowią sumę urealnionych luk płynności Banku (urealnienia w zakresie między innymi pozycji bilansowych oraz pozabilansowych Banku dotyczą osadu depozytów podmiotów niefinansowych i ich wymagalności, kredytów w rachunku bieżącym oraz kart kredytowych ich zapadalności, a także płynnych papierów wartościowych i ich terminu zapadalności), PKO Banku Hipotecznego SA, PKO Leasing SA, KREDOBANK SA i PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń SA oraz kontraktowej luki płynności pozostałych spółek Grupy Kapitałowej.
a’vista | 0 – 1 miesiąc |
1 – 3 miesiące |
3 – 6 miesięcy |
6 – 12 miesięcy |
12 – 24 miesiące |
24 – 60 miesięcy |
pow. 60 miesięcy |
|
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
31.12.2019 | ||||||||
Grupa Kapitałowa – urealniona luka okresowa | 11 355 | 30 783 | (8 092) | (7 285) | (3 317) | 5 024 | 18 205 | (46 673) |
Grupa Kapitałowa – urealniona skumulowana luka okresowa | 11 355 | 42 138 | 34 046 | 26 761 | 23 444 | 28 468 | 46 673 | – |
31.12.2018* | ||||||||
Grupa Kapitałowa – urealniona luka okresowa | 23 472 | 22 809 | (8 470) | (6 419) | 2 860 | 12 441 | 14 482 | (61 175) |
Grupa Kapitałowa – urealniona skumulowana luka okresowa | 23 472 | 46 281 | 37 811 | 31 392 | 34 252 | 46 693 | 61 175 | – |
We wszystkich przedziałach urealniona skumulowana luka płynności Grupy Kapitałowej, która wyznaczona została jako suma urealnionej luki płynności Banku, PKO Banku Hipotecznego SA, PKO Leasing SA, KREDOBANK SA i PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń SA oraz kontraktowych luk płynności pozostałych spółek Grupy Kapitałowej wykazywała wartości dodatnie na 31 grudnia 2019 roku oraz na 31 grudnia 2018 roku. Oznacza to nadwyżkę zapadających aktywów nad wymagalnymi zobowiązaniami.
Bank i Grupa Kapitałowa regularnie wyznacza i monitoruje następujące nadzorcze miary płynności:
Bank regularnie wyznacza i monitoruje następujące nadzorcze miary płynności:
NADZORCZE MIARY PŁYNNOŚCI | 31.12.2019 | 31.12.2018 |
---|---|---|
M3 – współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych funduszami własnymi | 14,92 | 17,44 |
M4 – współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych i aktywów o ograniczonej płynności funduszami własnymi i środkami obcymi stabilnymi | 1,25 | 1,22 |
NSFR – wskaźnik pokrycia stabilnego finansowania | 123,1% | 117,7% |
LCR – wskaźnik pokrycia płynności | 146,3% | 132,0% |
W okresie zakończonym 31 grudnia 2019 roku oraz 31 grudnia 2018 roku wartości wskaźników miar nadzorczych utrzymywały się powyżej limitów nadzorczych. Wskazane w tabeli wskaźniki LCR oraz NSFR przedstawiają wartości dla Grupy Kapitałowej, zaś wskaźniki M3-M4 to wartości dla Banku.
Na 31 grudnia 2019 roku poziom osadu depozytów stanowił ok. 93,8% wszystkich depozytów zdeponowanych w Banku (z wyłączeniem rynku międzybankowego), co oznacza spadek o ok. 0,1 p.p. w porównaniu do końca 2018 roku.
31.12.2019 | 31.12.2018 | |
---|---|---|
Depozyty ogółem (z wył. rynku międzybankowego) | 76,44% | 75,76% |
Depozyty rynku międzybankowego | 0,40% | 0,63% |
Kapitały własne | 11,59% | 12,05% |
Finansowanie z rynku | 11,57% | 11,56% |
Razem | 100,00% | 100,00% |
Kwoty ujawnione obejmują niezdyskontowane przyszłe przepływy zarówno z tytułu nominału, jak i odsetek (jeśli dotyczy) zgodnie z umową za cały okres do momentu wymagalności zobowiązania. W przypadku gdy strona, wobec której Grupa Kapitałowa ma zobowiązanie może dokonać wyboru terminu zapłaty, przyjęto założenie, że pod uwagę brany jest najwcześniejszy termin, wedle którego Grupa Kapitałowa zobowiązana jest do zapłaty zobowiązania. Dla przypadków, gdy Grupa Kapitałowa zobowiązana jest do płatności zobowiązań w ratach, każda rata przypisywana jest do najwcześniejszego okresu, w którym Grupa Kapitałowa może zostać zobowiązana do zapłaty. W przypadku zobowiązań, gdzie rata płatności nie jest stała, przyjęto warunki obowiązujące na dzień sprawozdawczy.
Zobowiązania grupy kapitałowej na 31 grudnia 2019 według terminów wymagalności |
Do 1 miesiąca włącznie |
Powyżej |
Powyżej |
Powyżej |
Powyżej 5 lat | Wartość kontraktowa | Wartość bilansowa |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Zobowiązania: | |||||||
Zobowiązania wobec banków |
2 124 |
16 | 384 | 637 | – | 3 161 | 2 885 |
Zobowiązania wobec klientów |
197 831 |
17 260 | 29 862 | 6 064 | 10 521 | 261 538 | 258 199 |
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych |
914 |
797 | 2 769 | 27 267 | 811 | 32 558 | 31 148 |
Zobowiązania podporządkowane |
– |
45 | 45 | 473 | 2 913 | 3 476 | 2 730 |
Zobowiązania z tytułu leasingu |
19 |
37 | 155 | 495 | 411 | 1 117 | 894 |
Pozostałe zobowiązania |
2706 |
– | – | – | – | 2706 | 2706 |
Razem |
203 594 |
18 155 | 33 215 | 34 936 | 14 656 | 304 556 | 298 562 |
Zobowiązania pozabilansowe: | |||||||
udzielone finansowe |
15 936 |
3 567 | 15 086 | 12 000 | 8 779 | 55 368 | – |
udzielone gwarancyjne |
161 |
1 653 | 5 185 | 3 176 | 1 335 | 11 510 | – |
ZOBOWIĄZANIA GRUPY KAPITAŁOWEJ NA 31 GRUDNIA 2018 ROKU WEDŁUG TERMINÓW WYMAGALNOŚCI | Do 1 miesiąca włącznie | Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie |
Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie |
Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie |
Powyżej 5 lat | Wartość kontraktowa | Wartość bilansowa |
Zobowiązania: | |||||||
Zobowiązania wobec Banku Centralnego | 7 | – | – | – | – | 7 | 7 |
Zobowiązania wobec banków | 1 722 | 67 | 152 | 103 | – | 2 043 | 2 001 |
Zobowiązania wobec klientów | 182 651 | 21 468 | 27 168 | 11 568 | 8 041 | 250 895 | 242 816 |
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych | 722 | 610 | 3 278 | 12 768 | 5 992 | 23 370 | 28 627 |
Zobowiązania podporządkowane | – | 62 | 62 | 542 | 3 362 | 4 028 | 2 731 |
Pozostałe zobowiązania | 3 685 | 3 685 | 3 685 | ||||
Razem: | 188 787 | 22 207 | 30 660 | 24 981 | 17 395 | 284 029 | 279 867 |
Zobowiązania pozabilansowe: | |||||||
udzielone finansowe | 12 626 | 2 874 | 13 293 | 12 026 | 9 058 | 49 877 | – |
udzielone gwarancyjne | 290 | 693 | 4 823 | 3 313 | 816 | 9 935 | – |
W przypadku transakcji IRS i NDF zaprezentowano niezdyskontowane przyszłe przepływy netto z tytułu odsetek i nominałów odpowiednio, dla pozostałych zaś instrumentów pochodnych rozliczanych na bazie netto jako wartość przepływu przyjęta została wartość wyceny odpowiednio na 31 grudnia 2019 roku i na 31 grudnia 2018 roku.
31 grudnia 2019 roku | Do 1 miesiąca włącznie | Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie | Powyżej 3 miesiący do 1 roku | Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie | Powyżej 5 lat | Wartość kontraktowa |
---|---|---|---|---|---|---|
Pochodne instrumenty finansowe – zobowiązania: | ||||||
– transakcje swap na stopę procentową (IRS) | (114) | (199) | (89) | 3 | 61 | (338) |
– pozostałe instrumenty pochodne: opcje, FRA, NDF | (610) | (962) | (2 061) | (2 495) | – | (6 128) |
31 grudnia 2018 roku | Do 1 miesiąca włącznie | Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie | Powyżej 3 miesięcy do 1 roku | Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie | Powyżej 5 lat | Wartość kontraktowa |
Pochodne instrumenty finansowe – zobowiązania: | ||||||
– transakcje swap na stopę procentową (IRS) | (13) | 6 | 235 | (1 104) | (276) | (1 153) |
– pozostałe instrumenty pochodne: opcje, FRA, NDF | (455) | (1 393) | (2 876) | (2 062) | – | (6 7880) |
Kwoty ujawnione obejmują niezdyskontowane przyszłe przepływy zarówno z tytułu nominału, jak i odsetek (jeśli dotyczy).
31 grudnia 2019 | Do 1 miesiąca włącznie | Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie | Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie | Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie | Powyżej 5 lat | Wartość kontraktowa |
---|---|---|---|---|---|---|
Pochodne instrumenty finansowe: | ||||||
– wypływy | (8 643) | (3 819) | (6 264) | (5 696) | (369) | (24 791) |
– wpływy | 8 915 | 3 848 | 7 379 | 5 687 | 838 | 26 667 |
31 grudnia 2018 roku | Do 1 miesiąca włącznie | Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie | Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie | Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie | Powyżej 5 lat | Wartość kontraktowa |
Pochodne instrumenty finansowe: | ||||||
– wypływy | (8 014) | (2 683) | (4 183) | (3 396) | (1 158) | (19 434) |
– wpływy | 17 051 | 2 761 | 6 213 | 8 088 | 2 813 | 36 924 |
Aktywa finansowe |
Krótkoterminowe | Długoterminowe | Odpisy na oczekiwane straty oraz aktualizujące z tytułu utraty wartości | Razem wartość bilansowa |
---|---|---|---|---|
|
||||
Kasa, środki w Banku Centralnym | 14 677 | – | – | 14 677 |
Należności od banków | 4 067 | 26 | (1) | 4 092 |
Pochodne instrumenty zabezpieczające | 160 | 485 | – | 645 |
Pozostałe instrumenty pochodne | 1 190 | 1 605 | – | 2 795 |
Papiery wartościowe | 6 845 | 73 753 | (25) | 80 573 |
– przeznaczone do obrotu | 1 112 | – | – | 1 112 |
– nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat | 1 753 | 446 | – | 2 199 |
– wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite | 3 567 | 60 245 | (5) | 63 807 |
– wyceniane według zamortyzowanego kosztu | 413 | 13 062 | (20) | 13 455 |
Kredyty i pożyczki udzielone klientom | 56 731 | 181 925 | (7 222) | 231 434 |
– nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat | 5 461 | 2 825 | – | 8 286 |
– wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite | 1 | – | (1) | – |
– wyceniane wg zamortyzowanego kosztu | 51 269 | 179 100 | (7 221) | 223 148 |
Inne aktywa finansowe | 2 624 | 92 | (92) | 2 624 |
Suma aktywów finansowych | 86 294 | 257 886 | (7 340) | 336 840 |
Zobowiązania finansowe 31.12.2019 |
Krótkoterminowe | Długoterminowe | Razem wartość bilansowa |
---|---|---|---|
Zobowiązania wobec banków | 2 255 | 630 | 2 885 |
Pochodne instrumenty zabezpieczające | 238 | 351 | 589 |
Pozostałe instrumenty pochodne | 1 272 | 1 652 | 2 924 |
Zobowiązania wobec klientów | 243 556 | 14 643 | 258 199 |
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych | 4 166 | 26 982 | 31 148 |
Zobowiązania podporządkowane | – | 2 730 | 2 730 |
Pozostałe zobowiązania finansowe | 2 768 | 832 | 3 600 |
Rezerwa na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje | 226 | 43 | 269 |
Suma zobowiązań finansowych | 254 481 | 47 863 | 302 344 |
AKTYWA FINANSOWE 31.12.2018 |
Krótkoterminowe | Długoterminowe | Odpisy na oczekiwane straty oraz aktualizujące z tytułu utraty wartości | Razem wartość bilansowa |
---|---|---|---|---|
Kasa, środki w Banku Centralnym | 22 925 | – | – | 22 925 |
Należności od banków | 7 650 | 12 | (1) | 7 661 |
Pochodne instrumenty zabezpieczające | 43 | 615 | – | 658 |
Pozostałe instrumenty pochodne | 700 | 1 207 | – | 1 907 |
Papiery wartościowe | 11 106 | 53 044 | (36) | 64 114 |
– przeznaczone do obrotu | 235 | – | – | 235 |
– nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat | 2 009 | 839 | – | 2 848 |
– wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite | 7 946 | 44 622 | (10) | 52 558 |
– wyceniane według zamortyzowanego kosztu | 916 | 7 583 | (26) | 8 473 |
Kredyty i pożyczki udzielone klientom | 43 785 | 179 331 | (8 204) | 214 912 |
– nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat | 396 | 710 | – | 1 106 |
– wyceniane wg zamortyzowanego kosztu | 43 389 | 178 621 | (8 204) | 213 806 |
Inne aktywa finansowe | 2 498 | 424 | (97) | 2 825 |
Suma aktywów finansowych | 88 707 | 234 633 | (8 338) | 315 002 |
ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE 31.12.2018 |
Krótkoterminowe | Długoterminowe | Razem wartość bilansowa |
---|---|---|---|
Zobowiązania wobec Banku Centralnego | 7 | – | 7 |
Zobowiązania wobec banków | 1 901 | 100 | 2 001 |
Pochodne instrumenty zabezpieczające | 123 | 348 | 471 |
Pozostałe instrumenty pochodne | 1 333 | 1 322 | 2 655 |
Zobowiązania wobec klientów | 227 806 | 15 010 | 242 816 |
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych | 6 472 | 22 155 | 28 627 |
Zobowiązania podporządkowane | – | 2 731 | 2 731 |
Pozostałe zobowiązania finansowe | 2 352 | 12 | 2 364 |
Rezerwa na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje | 177 | 50 | 227 |
Suma zobowiązań finansowych | 240 171 | 41 728 | 281 899 |