Otoczenie regulacyjno-prawne
Na sytuację finansową i organizacyjną Grupy PKO Banku Polskiego oraz sektora bankowego miały wpływ nowe rozwiązania prawne i regulacyjne oraz orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przedstawiamy listę rozwiązań, które weszły w życie w 2019 roku:
Raport roczny
2019
2019
| ROZWIĄZANIE | WPŁYW |
|---|---|
| Kredyty w walutach wymienialnych oraz przedterminowe spłaty kredytów | |
| Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 3 października 2019 roku, które dotyczy walutowych kredytów mieszkaniowych gospodarstw domowych i wyznacza linię interpretacyjną w przypadku stwierdzenia przez sądy krajowe abuzywnych zapisów umów kredytowych. | Wpływ na wyniki finansowe – ujęcie kosztów z tytułu ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych |
| Orzeczenie TSUE z 11 września 2019 roku oraz stanowisko Rzecznika Finansowego i Prezesa Urzędu Ochrony Klienta i Konsumenta w sprawie interpretacji art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim, dotyczące proporcjonalnego zwrotu kredytobiorcy kosztów związanych z tym kredytem w przypadku przedterminowej spłaty kredytu. | Wpływ na wyniki finansowe – zwrot części prowizji klientom |
| Obciążenia na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego | |
| Uchwały Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG) z lutego 2019 roku (9/2019 i 11/2019), które wprowadziły zmianę obciążeń sektora bankowego na rzecz systemu gwarantowania depozytów bankowych i przymusowej restrukturyzacji – łącznie około +27%. | Wzrost kosztu działania, zysk, rentowność |
| Wymogi ostrożnościowe i kapitałowe | |
| Ustawa o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. 2017, poz. 1934 z późn. zm.), która m.in. podwyższyła od 1 stycznia 2019 roku bufor zabezpieczający do 2,5% z 1,875%. | Wzrost minimalnego współczynnika wypłacalności |
| Rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z 3 października 2019 roku w sprawie poziomu istotności przeterminowanego zobowiązania kredytowego (Dz. U. 2019, poz. 1960). | Wpływ na wymogi kapitałowe i poziom odpisów |
| Nowy standard rachunkowości | |
| Standard rachunkowości MSSF 16, który od 1 stycznia 2019 roku wprowadził nowe zasady identyfikacji i ujmowania leasingu przez leasingobiorcę w księgach, czego konsekwencją jest m.in. odejście od podziału na leasing operacyjny i finansowy. | Wzrost sumy bilansowej, wzrost wskaźników zadłużenia, spadek współczynników kapitałowych |
| Fundusze inwestycyjne | |
| Rozporządzenie Ministra Finansów z 13 grudnia 2018 roku, które wprowadziło maksymalną wysokość wynagrodzenia stałego towarzystwa za zarządzanie funduszem inwestycyjnym otwartym i specjalistycznym funduszem inwestycyjnym otwartym (Dz. U. 2018, poz. 2380). Wprowadzenie limitu wynagrodzenia zostało rozłożone na lata 2019-2021. W 2020 roku maksymalna wartość wynagrodzenia nie może przekroczyć 3% wartości aktywów netto (w 2019 roku limit wynosił 3,5%). | Ograniczenie przychodów towarzystw funduszy inwestycyjnych |
| Ustawa z 4 października 2018 roku o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. 2018, poz. 2215), która od 1 lipca 2019 roku wprowadza na rynek dodatkowy, dobrowolny system długoterminowego oszczędzania na cele emerytalne. | Wzrost skali działania i wpływ na poziom przychodów i kosztów towarzystw funduszy inwestycyjnych |
| Leasing | |
| Ustawa z 23 października 2018 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, wprowadzająca zmiany podatkowe w zakresie opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych i fizycznych leasingu i opodatkowania używania samochodów osobowych (Dz. U. 2018, poz. 2193). | Wpływ na działalność biznesową |
| Emisja listów zastawnych i obligacji | |
| Ustawa z 9 listopada 2018 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem nadzoru nad rynkiem finansowym oraz ochrony inwestorów na tym rynku (Dz. U. 2018, poz. 2243), która wprowadziła od 1 lipca 2019 roku m. in. zmiany w zakresie dematerializacji listów zastawnych i obligacji oraz rejestracji tych papierów wartościowych. | Zmiana struktury wolumenów biznesowych |
| PSD2 | |
| Ustawa z 10 maja 2018 roku o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018, poz. 1075), której celem było dostosowanie krajowych przepisów dotyczących świadczenia usług płatniczych do postanowień Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2366 z 25 listopada 2015 roku w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego. | Zmiana modelu biznesowego |
| Upadłość konsumencka | |
| Ustawa z 30 sierpnia 2019 roku o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw, wprowadzająca nowe rozwiązania eliminujące dotychczasowe słabości rozwiązań w zakresie upadłości konsumenckiej nakierowane na dalsze uproszczenie oraz przyspieszenie tego procesu. | Wpływ na przebieg procesu windykacji i poziom odzysków |
| Uszczelnienie systemów podatkowych | |
| Nowelizacja ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami (Dz. U. 2019, poz. 648 z późn. zm.), zobowiązująca banki, biura maklerskie, fundusze inwestycyjne, firmy ubezpieczeniowe do przyjęcia deklaracji o rezydencji podatkowej klientów, którzy założyli u nich rachunki w okresie od 1 stycznia 2016 roku do 30 kwietnia 2017 roku. | Wzrost kosztów działania |
| Zmiany w podatkach | |
Ustawa z 23 października 2018 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018, poz. 2193), która wprowadziła od 1 stycznia 2019 roku m.in.:
|
Zróżnicowany wpływ na wyniki finansowe oraz zwiększenie obciążeń operacyjnych |
| Ustawa z 23 października 2018 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018, poz. 2159), zmieniła zasady zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków na samochody osobowe (weszła w życie od 1 stycznia 2019 roku). | Zróżnicowany wpływ na wyniki finansowe oraz zwiększenie obciążeń operacyjnych |
| Ustawa z 4 kwietnia 2019 roku o zmianie ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2019, poz. 694) uchyliła od 30 kwietnia 2019 roku obowiązek banków do sporządzania i przekazywania Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej informacji o otwartych i zamkniętych rachunkach bankowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (dane raportowane tylko w ramach systemu STIR). | Zmniejszenie liczby obowiązków operacyjnych |
| Ustawa z 30 sierpnia 2019 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2019, poz. 1835) zmodyfikowała od 1 października 2019 roku opodatkowanie m.in. przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy poprzez zmniejszenie stawki podatku, podwyższenie kosztów uzyskania przychodów oraz zmianę kwoty zmniejszającej podatek. | Wzrost ilości czynności operacyjnych |
| Ustawa z 4 lipca 2019 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2019, poz. 1394) zwolniła z opodatkowania przychody otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia (limit kwotowy) z tytułu m.in. stosunku pracy i umów zlecenia. | Wzrost ilości czynności operacyjnych |
| Ustawa z 9 sierpnia 2019 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2019, poz. 1751) wprowadziła od 1 listopada 2019 roku obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności przy dokonywaniu płatności za określonego rodzaju towary i usługi (wyszczególnione w załączniku nr 15 do ustawy o podatku od towarów i usług) udokumentowane fakturą, której kwota należności ogółem jest co najmniej równa kwocie 15 tys. zł. Niedopełnienie obowiązków wiąże się w szczególności z ryzykiem solidarnej odpowiedzialności nabywcy z podmiotem dokonującym dostawy za wykazany na fakturze podatek oraz ewentualnym ryzykiem odpowiedzialności karanej skarbowej, brakiem możliwości zaliczenia zapłaconego wydatku do podatkowych kosztów uzyskania przychodów oraz możliwością ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego. | Wzrost ilości czynności operacyjnych, dostosowanie aplikacji klientowskich |
| Ustawa z 16 października 2019 roku o zmianie ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzenia instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych oraz niektórych innych. Ustawa (Dz. U. 2019, poz. 2217) od 30 listopada 2019 roku wyłącza spod opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych przychody osiągane w ramach transakcji łączenia funduszy inwestycyjnych zamkniętych, z zastrzeżeniem, że uprzywilejowane regulacje podatkowe nie znajdą zastosowania, gdy głównym lub jednym z głównych celów połączenia jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania. | Zróżnicowany wpływ na wyniki finansowe oraz zwiększenie obciążeń operacyjnych |
| Ustawa z 16 października 2019 roku o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych (Dz. U. 2019, poz. 2200) określa tryb wydawania uprzednich porozumień cenowych oraz implementuje rozwiązania dotyczące mechanizmów rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego podatkowania (przepisy obowiązują od 29 listopada 2019 roku). | Wzrost ilości czynności operacyjnych w sytuacji skorzystania z nowych rozwiązań |
Na działalność i wyniki Grupy w 2019 roku oddziaływały również rozwiązania prawne wprowadzone na Ukrainie (gdzie funkcjonuje m.in. spółka zależna KREDOBANK SA):
| ROZWIĄZANIE | WPŁYW |
|---|---|
| Podstawowe stopy procentowe | |
| Postanowienie Zarządu Banku Centralnego Ukrainy (NBU) nr 199/2019, w którym utrzymano stopę dyskontową na poziomie 18% oraz postanowienia NBU nr 311/2019, nr 393/2019, nr 493/2019, nr 645/2019, nr 797/2019 i nr 925/2019, na mocy których następowało stopniowe obniżanie stopy dyskontowej do poziomu 13,5% w grudniu 2019 roku. | Wpływ na wynik odsetkowy banków i ich rentowność |
| Nowy standard rachunkowości MSSF 16 | |
| Postanowienie NBU nr 22/2019 i 51/2019 w sprawie stopniowego przechodzenia na nowy standard rachunkowości MSSF 16 i tym samym stosowania nowych zasad identyfikacji i ujmowania leasingu, czego konsekwencją jest m.in. odejście od podziału na leasing operacyjny i finansowy. | Wzrost sumy bilansowej, wzrost wskaźników zadłużenia, obniżenie współczynników kapitałowych |
| Płynność | |
| Postanowienie NBU nr 158/2019 z 24 grudnia 2019 roku „O wdrożeniu wskaźnika stabilnego finansowania netto (NSFR)”, którym przyjęto nowy standard ostrożnościowy dla banków ukraińskich. | Wpływ na zarządzanie płynnością |
| Ryzyko | |
| Postanowienie NBU nr 130/2019 z 7 listopada 2019 roku, na mocy którego wydłużono do 1 stycznia 2021 roku termin dostosowania przez banki wysokości kapitału regulacyjnego i zakładowego do 300 mln UAH.
Postanowienie NBU nr 132/2019 z 7 listopada 2019 roku, na mocy którego wprowadzono zasady oceny ryzyka kredytowego papierów wartościowych. Postanowienie NBU nr 147/2019 z 5 grudnia 2019 roku, które upraszcza warunki kredytowania przez banki osób fizycznych będących przedsiębiorcami. W celu oceny osób fizycznych, będących przedsiębiorcami, banki będą mogły wykorzystywać podejście portfelowe. Zasada ta będzie obejmować wszystkie kredyty do 5 mln UAH. Postanowienia NBU nr 156/2019 z 27 grudnia 2019 roku oraz nr 157/2019 z 24 grudnia 2019 roku, dotyczące trybu ustalania minimalnej wielkości ryzyka operacyjnego i uwzględniania go przy obliczaniu współczynników kapitałowych. |
Wpływ na zarządzanie ryzykiem i kapitałem |
| Gospodarka walutowa | |
| Postanowienie NBU nr 148/2019 z 10 grudnia 2019 roku, dotyczące ustalenia oficjalnego kursu UAH do waluty obcej oraz wprowadzające zmiany do klasyfikatora walut obcych i metali bankowych, zgodnie z którym NBU będzie publikował codzienny oficjalny kurs hrywny do wszystkich walut obcych. | Wpływ na działalność biznesową i wyniki banków |